Táo mèo hay Sơn tra là một trong những đặc sản nổi tiếng của núi rừng Tây Bắc, được rất nhiều người yêu thích. Loài cây này có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe như: Giải độc, thanh nhiệt, cải thiện mỡ máu, tăng cường sinh lực, kích thích hệ tiêu hóa… Tuy nhiên, những thông tin, đặc điểm về táo mèo thì không phải ai cũng nắm rõ.
1. Đặc điểm của cây táo mèo
Táo mèo có tên khoa học là Rosacea, thuộc họ Hoa hồng, có chiều cao khoảng từ 2 – 5 mét. Đây là cây gỗ bán thường xanh. Khi nhỏ, cành có nhiều lông và vỏ màu nâu tía. Đến khi cây già thì chuyển màu nâu đen nhưng không có lông.
Lá của cây có màu xanh, hình mác, phần đỉnh nhọn và hiếm khi có răng cưa. Cuống lá có phủ một lớp lông tơ bên ngoài và dài tối đa khoảng 2 cm. Hoa không mọc riêng lẻ mà thành từng chùm từ 3 – 5 bông, phần đài hoa được phủ một lớp lông tơ bên ngoài trông giống như hình cái chuông nhỏ.
Quả táo mèo có đường kính khoảng 2 – 4 cm, hình cầu và có màu vàng nhạt. Cây thường cho quả được thu hoạch vào tháng 8 – 9 hàng năm.
2. Phân bố
Táo mèo ưa sống ở những nơi có độ cao từ 2000 – 3000 mét so với mực nước biển, ven các sườn núi. Loài cây này tìm thấy nhiều ở một số nước châu Á như: Ấn Độ. Bhutan, Thái Lan, Việt Nam và tây nam của Trung Quốc.
Tại nước ta, loài cây này thường mọc hoang nhiều ở các tỉnh Yên Bái, Lào Cai, Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu.
3. Các loại táo mèo
Táo mèo có nhiều loại khác nhau, được phân biệt theo vùng. Tuy nhiên, đa phần chúng đều có hình thái giống nhau, bao gồm:
Táo mèo rừng
Loại quả này không được trồng, mà được người dân tộc sinh sống ở rừng núi thu hái mang về. Về hình dáng quả cũng giống như các loại táo khác nhưng phần vỏ xanh hơi xám, ăn không giòn xốp cũng không ngọt và có vị hơi chát.
Táo mèo Yên Bái
Nơi đây có điều kiện khí hậu phù hợp với sự sinh trưởng và phát triển của cây, nên mùi vị quả là đặc trưng nhất. Táo Yên Bái thường có quả nhỏ, khi chín vị ngọt thơm vừa và có màu vàng trong.
Táo mèo Hà Giang
Khi còn non táo có màu xanh phảng phất hồng, nhưng khi chín lại có màu hồng đặc trưng. Ở Hà Giang, loại quả này được xem như đặc sản nổi tiếng và được ưa chuộng nhiều, đặc biệt là để ngâm rượu.
Táo mèo Sapa
Ở vùng này táo không quá ngọt, thậm chí là có vị chát nhưng rất bổ dưỡng và có mùi thơm đặc trưng. Quả có kích thước to nhỏ không đều nhau, phần đầu quả có chỏm đen và phần vỏ quả có màu hồng nhẹ.
Táo mèo Trung Quốc
Loại quả ở đây thường có kích thước nhỏ, các quả đều nhau và có hình dáng bên ngoài rất đẹp. Tuy nhiên, phần ruột táo không ngon bằng táo ta vì nó xốp, có màu hơi xỉn và mùi chua nhưng hơi hướng thuốc bắc.
4. Công dụng của táo mèo
Táo mèo dù ở dạng tươi hay khô đều mang đến rất nhiều công dụng cho sức khỏe con người. Dưới đây là một số tác dụng của loại quả này:
- Tăng cường chức năng miễn dịch của cơ thể.
- Giúp thanh lọc và kháng khuẩn.
- Hỗ trợ và duy trì ổn định chức năng của hệ tiêu hóa.
- Có tác dụng tuyệt vời trong việc làm đẹp da.
- Cải thiện chức năng gan và thận.
5. Cách ngâm rượu táo mèo
Rượu táo mèo từ lâu đã được sử dụng để cải thiện một số bệnh lý về tiêu hóa, huyết áp và tim mạch, đặc biệt là tốt cho sinh lý. Vì thế, việc ngâm sẵn một hũ rượu được rất nhiều người yêu thích nhằm mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Do đó, các bạn có thể tham khảo cách làm táo mèo ngâm rượu dưới đây:
- Bước 1: Chọn táo
Nên chọn những quả táo mèo có kích thước nhỏ mà không cần quá to. Khi ăn, táo vừa chua vừa chát như vậy mới đúng là táo rừng.
- Bước 2: Chuẩn bị bình ngâm
Bình ngâm bằng thủy tinh đem rửa sạch và tráng lại một lần bằng rượu hoặc nước sôi, sau đó để ráo nước.
- Bước 3: Sơ chế táo
Táo sau khi mang về, đem rửa sạch nhiều lần với nước, rồi cắt bỏ phần bị dập và hai đầu núm.
Có thể dùng cả quả để ngâm hoặc bổ đôi quả rồi đem ngâm với nước muối loãng trong vòng 30 phút. Tiếp đến, vớt ra rửa lại với nước sạch một lần nữa. Sau đó, để táo ra rổ cho ráo nước hoàn toàn.
- Bước 4: Ngâm rượu
Các bạn lấy táo mèo và đường, rượu theo tỉ lệ 2:3:1, cứ một lớp táo lại dải một lớp đường lên trên cho đến khi hết thì thôi.
Ngâm được khoảng 1 tuần thì mang ra chắt lấy nước cốt bỏ đi, rồi cho rượu vào sấp mặt táo, đậy kín và để ở nơi khô ráo. Sau khoảng 1 tháng là có thể lấy ra sử dụng.
6. Đối tượng sử dụng và lưu ý
Rượu táo mèo tuy là tốt cho sức khỏe nhưng không phải ai cũng có thể sử dụng. Đặc biệt, một số người dưới đây khi dùng sẽ rất tốt cho sức khỏe:
- Người bị cao huyết áp.
- Người mắc một số bệnh về tim, trong đó có suy yếu tim.
- Người bệnh bị máu nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ, viêm gan.
- Những người muốn tăng cường sức đề kháng.
- Người có đường tiêu hóa kém với các triệu chứng như ăn không ngon, rối loạn tiêu hóa…
Tuy nhiên, người có tiền sử huyết áp thấp và phụ nữ mang thai là không nên sử dụng vì sẽ ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe.